Rapport Onderzoeksraad over Odfjell

Naar aanleiding van misstanden bij het Rotterdamse tankopslagbedrijf Odfjell heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid een diepgaand onderzoek ingesteld. Omdat de provincie het bevoegd gezag is voor de milieuvergunningen vergaderde de Statencommissie Verkeer en Milieu hierover begin juli. Hierbij de samenvatting van onze inbreng.

De belangrijkste bevindingen van de Onderzoeksraad waren eigenlijk schokkend:
• Bij het bedrijf is er nauwelijks een veiligheidscultuur, het interne veiligheidstoezicht deugde niet, regelgeving en vergunningen werden niet nageleefd en de prioriteiten van het management lagen niet bij veiligheid.
• De Milieudienst Rijnmond (DCMR), de uitvoerende vergunningverlener van de provincie, handelde te meedenkend en meegaand, de procedures waren niet transparant en de vergunningen waren niet up-to-date.
• Toezichthouders van alle instanties waren niet scherp genoeg, maar namen genoegen met minder dan de voorschriften (onderhandelingstoezicht), sancties werden niet of niet consequent opgelegd, er was geen heldere en eenduidige lijn tussen toezicht en handhaving en het stelsel van toezicht op dit type bedrijven vereiste te veel afstemming.
• Lange tijd was de bestuurlijke betrokkenheid bij de veiligheid gering.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen dat er onaanvaardbare risico's zijn genomen ten aanzien van de veiligheid van medewerkers en inwoners van het betrokken gebied? Hoe is het mogelijk dat de verschillende onderdelen van de totale overheidsketen, van ambtelijke medewerkers tot en met de politiek en bestuurlijk verantwoordelijken, niet of onvoldoende de situatie hebben kunnen of misschien zelfs willen doorbreken? De Onderzoeksraad stelt dat het handelen paste in een tijdsbeeld waarin de overleghouding en onderhandelingstoezicht dominant waren. Dat is wel een verklaring, maar zeker geen rechtvaardiging.

Gedeputeerde Staten hebben erkend dat zij medeverantwoordelijk zijn voor de ontstane situatie en dat er een kritisch zelfonderzoek nodig is. Een aantal maatregelen was al in gang gezet, zoals de noodzakelijke cultuurverandering. Daarnaast zal er een nieuwe nota over vergunningverlening, toezicht en handhaving worden opgesteld.

De Staten moeten ook kritisch naar zichzelf durven kijken. In het verleden is te makkelijk een aantal stukken over handhaving zonder bespreking voor kennisgeving aangenomen. Er zijn nauwelijks signalen geweest dat de handhaving anders zou moeten. Door onze fractie zijn destijds wel grote vraagtekens gezet bij het meer verantwoordelijkheid leggen bij de bedrijven en hen zelf laten controleren. Wij vonden en vinden dat vertrouwen verdiend moet worden en dat controle door de overheid de veiligheidsklep is. Het is in dit geval weinig vreugdvol om gelijk te krijgen.

Servaas Stoop