Niet alle duurzaamheid is rentmeesterschap

Als je op 18 maart SGP kiest, dan kies je voor rentmeesterschap. Alle SGP-verkiezingsprogramma’s voor de provinciale staten bombarderen dit woord uit de Bijbel tot een van hun kernwaarden. In het kielzog van rentmeesterschap volgen termen als verduurzaming en duurzame ontwikkeling. Maar niet alle duurzaamheid is rentmeesterschap.

Antropocentrisch
Veel ideeën over duurzaamheid zijn gebaseerd op het concept van sustainable growth. In dit denken staat de behoeftebevrediging van toekomstige generaties centraal. Zolang dat maar kan worden gegarandeerd, geldt voor het overige nog altijd de logica van maximale exploitatie en groei. De mens wordt gezien als de bron van alle waarden waarop de rest van de werkelijkheid, de ‘dingen’, zich zal moeten afstemmen. Hij verhoudt zich tot de natuur als een bezitter, waardoor hij de natuur naar zijn hand kan zetten. Dit antropocentrische wereldbeeld, de mens als autonoom wezen staat centraal, heeft humanistische wortels en heeft veel voet aan de grond bij partijen als VVD, D66 en uiteindelijk ook PvdA en SP.

Ecocentrisch
Tegenover dit wereldbeeld staat het ecologisme, dat juist de natuur centraal stelt. De natuur heeft een intrinsieke waarde en de mens maakt daarvan onderdeel uit. De mens zal zich moeten aanpassen aan de natuur en zich in harmonie tot haar moeten verhouden. Zo weinig mogelijk economische groei en een reductie van de bevolking vormen een oplossing voor problemen als voedselschaarste. Dat de natuur de bron is van alle waarden, duidt op een ecocentrisch wereldbeeld. Groene partijen als GroenLinks en de Partij voor de Dieren hebben hier duidelijke trekken van.

Theocentrisch
Rentmeesterschap geeft echter blijk van een heel ander uitgangspunt, van een theocentrisch wereldbeeld. God staat centraal, Hij is de bron van alle goed en heeft in Adam aan de mensheid de verantwoordelijkheid voor de schepping gegeven om die ‘te bebouwen en te bewaren’. Uit respect voor het leven dat God in de schepping heeft gelegd, gaat de mens voorzichtig om met de natuur. De mens is beheerder in plaats van bezitter en weet dat de natuur niet van hemzelf is. Maximale exploitatie of maximale aanpassing passen hem niet, want hij heeft een opdracht en zal zich voor zijn handelen moeten verantwoorden.

Een keuze voor rentmeesterschap is niet zomaar een keuze voor een bepaalde smaak duurzaamheid. Achter dat ene woord gaat een totaal ander wereldbeeld schuil. Niet alles wat het label duurzaamheid draagt, geeft rekenschap van rentmeesterschap. Wees je hiervan bewust als je op 18 maart in het stemhokje staat.

Verder lezen?

Ton Lemaire, De val van Prometheus. Over de keerzijden van de vooruitgang, Amsterdam 2010

Marcel Wissenburg, ‘Ecologism’, in: Government and Politics, Oxford 2004

Mr. Corry-Anne Everse - wetenschappelijk medewerker WI-SGP